دو خطر برای جهان
امروز جمله شگفت انگیزی را از پل والری، نویسنده فرانسوی (د 1945 م) در کتاب «نقد عقل مدرن» که گفتگوهایی موضوعی در علوم انسانی و فلسفه است و به کوشش استاد رامین جهانبگلو گرد آمده خواندم و ذهنم درگیر شد شما هم ببینید تا دچار شوید:
دو خطر جهان را تهدید می کند:
نظم و بی نظمی!»
در واقع این نظم ها که در جهان می بینیم برای حل مسئله یا برآوردن نیازی ساز شده است. برای مثال نهاد حکومت برای هماهنگی در برابر دشمن خارجی یا نهاد بازار برای داد و ستد چیزهایی که نداریم نظام یافته اند. گاهی آن مسئله حل شده یا از بین رفته و آن نظم بر جای مانده که خب این یک خطر است که ما هزینه برای چه هدفی می کنیم انسان ها را؟ این جا است که غایت و هدف منطقی آن نظم و نظام از دست می رود و به عبارت دیگر فلسفه خود را از دست می دهد.
دیگر آنکه هر نظم و انتظامی به نوعی مانع خلاقیت و نوآوری است. کلیشه ها و قواعد همه مانع آن اند و گاهی آموزش نظم پذیری به طبیعت ثانوی آدمی می انجامد و او را از نوآوری باز می دارد.
سوم آنکه نظام ها گوناگون اند نه تنها نبرد بین نظم و بی نظمی برقرار است بین نظم ها و نظام ها هم رقابت و نبردهایی قابل تصور است و می باید این را در نظر گرفت که پافشاری بر یک نظام چه بسا ما را از برخورداری از نظامی بهتر باز دارد.
