معرفی کتاب 6: عین القضات همدانی، میراث دار سیه گلیمی و زنار بندی
يكشنبه, ۲۱ آذر ۱۴۰۰، ۰۱:۵۹ ق.ظ
کتاب دوست و همکار ارجمند، سرکار خانم دکتر صبا فدوی پس از کوشش و پژوهشی گسترده درباره اندیشه های عین القضات همدانی کشته شده در سال 525 قمری به دست دوستان فرهنگ و اندیشه رسید و در برگ تقدیم، هدیه به اهل شک شد که به گفته عین القضات «اهل شک عزیزاند». قطعه های انتخابی دل انگیز در کنار بحث های دراز دامن و تخصصی و گفته های نو در این کتاب بسیار به چشم می خورد و این ویژگی ای است که آن را هم برای اهل بحث و هم برای مردمان بااحساس و نکته خواه خواستنی می کند.
دو بند از این نوشته خواندنی را برای شما گرامیان یاد می کنم:
- برگ 485: از نظر عین القضات «همه مذاهب یا اغلب مذاهب را اصل، راست بوده است، و به روزگار محرَّف شد از ناقلان بد» او وظیفه مردان خدا را این می داند که وجه درست و تحریف نشده دین را پیدا کنند، طوری که همه فهم باشد. (نامه ها، 1377: ج 2، 297 و 330)
- برگ 484: او همچنین درباره ازدواج معتقد است در منازلی حلال، حرام و حرام حلال می شود؛ به همین علت در منازلی ازدواج که سنتی مؤکد است، حرام است. (نامه ها، ج 1، 74) به همین علت از نظر عین القضات هر کس که ناسخ از منسوخی را در دین نشناسد، شایسته پیری نیست؛ زیرا عوام جزئی از کل را می دانند و این جزء از همه آن کل نیست؛ بنابراین احکام دین به وقت و حال و روزگار آن تغییر می کند؛ و تنها افراد صاحب دل بر این تحول آگاهند و این تحول در احکام تنها در صورتی درست است که به فرمان صاحبدلی باشد و اگر عوام بی فرمان پیر چنین کنند خطا و معصیت است. (همان، 440 و 441) نظری که ابوطالب مکی در ذیل «خلق را از برای بندگی آورده اند»، در کنار حدیثی احتمالاً مجعول از پیامبر (ص) مبنی بر این که » در خبر است که پس از دویست سال زن نگرفتن برای امت من مباح است و اگر بچه سگی را در خانه بزرگ کنید برایتان از تربیت فرزند بهتر است» به آن اشاره کرده است. (مکی، 1417: ج 2، 401).
باری چنین سخن ها بود که قاضی را به سیه گلیمی و سرنوشتی تلخ کشاند حال آنکه نبوغ و درخشش قاضی ما را به سوی او می کشاند.
باری چنین سخن ها بود که قاضی را به سیه گلیمی و سرنوشتی تلخ کشاند حال آنکه نبوغ و درخشش قاضی ما را به سوی او می کشاند.
گلیم بین که در آن بر چه عیش میراند
سیه گلیمی من بین که دورم از بر او (سعدی)
برای داشتن و خواندن این کتاب ارجمند می توانید اینجا را ببینید.
