یادداشت های دکتر محی الدین قنبری

 اشو بنیانگذار دینی ترکیبی در قرن بیستم است که آموزه­ های او از جنبه­ های اجتماعی و باطنی برخوردار است. زادگاه و محل مرگ اشو هندوستان بود، اما تمام عمر او در هندوستان سپری نشد. او به بهانۀ درمان، هندوستان را ترک می­ کند اما می­توان عوامل دیگری را هم برای ترک وطن او در نظر داشت. اشو به خاطر مواضع سیاسی- اجتماعی و برخی از باورهای خلاف عرف و هنجارهای هندوستان در معرض مخالفت ­های گوناگونی قرار داشت. نخست وزیر وقت هند در مصاحبه ­ای با یکی از روزنامه­ ها سخنان او را در کتاب از «سکس تا فرا آگاهی»[2] وقیحانه خواند. یکی از فعالان هندو نیز به دلیل بی احترامی­ های اشو به مذهبش به او حملۀ فیزیکی کرد.[3] به طور کلی دگرسازی­ ها و ادبیات دشمن تراشانۀ او موقعیت خطرناکی را برای او پدید آورده بود که اگر چندی دیگر در همان موقعیت باقی می­ماند هزینه­ های گزافی پرداخت می­کرد. از سوی دیگر این احتمال هم هست که اشو آمریکا را بستری نو و مناسب با افکار و آیین نو ساختة خود می­دید و به این دلیل و موارد یاد شده بار بربست و از هندوستان رفت.

   اشو از سال 1981 تا 1985 در آمریکا بود و به ادعای طرفدارانش در نذر سکوت به سر می ­برد. همۀ کارهای او را دختری به نام شیلا برینستیل[4] که نام خود را به «ما آناند شیلا»[5] تغییر داده بود، انجام می­داد. در واقع او دست راست اشو و گردانندۀ اصلی جلسات او شده بود. دیری نپایید که اندیشه­ ها و رفتارهای توهین آمیز و خود شیفتگانۀ اشو در آمریکا نیز همچون هندوستان دشمنی ­ها و ناسازگاری­های فراوان آفرید. اردوگاه اشو در ایالت اریگان[6] توسعه پیداکرده بود و هزینه­ های فراوانی صرف آن می­شد، از سوی دیگر مخالفت مردم ایالت، مقامات کلیسا و پلیس نیز افزایش می­یافت. او به کمک دوستان و علاقمندانش سه میلیون دلار صرف ساختن پارک اشو کرده بود و یکی از کارهایی که در اینجا انجام می­شد فراهم کردن شرایط مهاجرت دوستان هندی به آمریکا بود.

   در سال 1985 بیش از 700 نفر که در مراسم پایکوبی­ های که در پارک اشو برگزار شده بود شرکت کرده بودند با باکتری سالمونلایی که در سالادشان بود مسموم شدند. پلیس بی­درنگ دستور دستگیری اشو و دستیارش را صادر کرد. اشو دستگیر شد و شیلا که با یکی از طرفداران سوئیسی اشو که ازدواج کرده بود[7] به آلمان غربی گریخت. با هماهنگی پلیس بین الملل او نیز دستگیر و برای محاکمه به آمریکا برگردانده شد.

    اتهامات سنگینی نظیر اقدام به قتل، استراق سمع غیر قانونی، نقض قوانین مهاجرت و نقض قوانین خانواده به آنها زده شد. اشو خود را از اتفاقات انجام شده بی­خبر دانست و مسئولیت همة آنها را متوجه شیلا بریستیل کرد. دادگاه شیلا را به سه سال و نیم زندان و اخراج از آمریکا پس از گذراندن زندان محکوم کرد. اشو نیز به اتهام نقض قوانین خانواده و مهاجرت مجرم شناخته شد و به پرداخت 400 هزار دلار و پنج سال تبعید از آمریکا محکوم شد. دادگاه اشو را مخیر کرده بود که اگر زودتر از این پنج سال به آمریکا بازگردد، ده سال حبس تعلیقی انتظار او را خواهد کشید و از فعالیت­های اجتماعی می­باید دور بماند.[8]

    به این ترتیب اشو در آمریکا هیچ کاری نمی­توانست بکند، و خود او می­دانست که کمتر از چند سال به پایان عمرش باقی نمانده است. از سوی دیگر اشو نمی ­خواست به هندوستان برگردد و تلاش بسیاری کرد تا به کشوری دیگر برود. 21 کشور او را نپذیرفتند[9]و بالاخره مجبور شد پس از یک سال و اندی آوارگی و تَنِش به وطنش برگردد.

    بیماری­ اش رو به وخامت گذاشته بود. یک سال مانده به مرگش بسیار لاغر شده بود و دندانهایش شروع به ریزش کردند. او به پایان خط رسیده بود. با این حال دست از ادعاهایش برنداشت و در یکی از آخرین سخنرانی ­هایش آمریکا را مسئول قتل خود دانست و در نهایت، در سال 1990 در هندوستان در گذشت.

 :پی نوشتها

1 . این نوشته پیشتر به قلم محی الدین قنبری در پایگاه معناسرا منتشر شده است.

[2] . From Sex to Super consciousness.

[3] . http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B4%D9%88.

[4] . Sheela Birnstiel؛ Sheela Silverman.

[5] .  Ma anand sheela.

[6] . Oregon.

7 .  از نظر اشو ازدواج و خانواده، امری ناشی از ترس و نادانی است؛ در واقع شیلا با این کار خود به آموزه های اشو پشت کرده بود.

[8] . http://en.wikipedia.org/wiki/Osho_(Bhagwan_Shree_Rajneesh)#Arrest:_1985.

9. خاطرات اشو: اینک برکه ای کهن، ترجمه سیروس سعدوندیان، مقدمه (درباره اشو).